Η Ιερά Μονή του Αγίου Παντελεήµονος, η και Ρωσικό επιλεγοµένη, βρίσκεται στα νοτιοδυτικά της χερσονήσου του Άθω, λίγο πριν το λιµάνι της ∆άφνης. Η σηµερινή όψη της µονής, µε εγκατελειµµένα πολυόροφα και µεγαλοπρεπή κτίρια, µαρτυρεί για το πλούσιο και πληθωρικό παρελθόν της. Η ιστορία του µοναστηριού έχει τις απαρχές της περί το 10ο αιώνα στη µονή Υπεραγίας Θεοτόκου του Ξυλουργού (ταυτίζεται µε τη σκήτη Βογορόδιτσα), η αδελφότητα της οποίας στα µέσα του 12ου αιώνα µεταφέρεται στη µονή Θεσσαλονικέως που ήταν αφιερωµένη στον άγιο Παντελεήµονα. Σ' αυτή την τοποθεσία η αδελφότητα θα παραµείνει επτά αιώνες, έως το 1765.
Γεγονότα σηµαντικά και σπουδαίες προσωπικότητες πέρασαν από τη µονή στο διάβα της ιστορίας. Περί το 1193 στη µονή εκάρη µοναχός ο άγιος Σάββας, αρχιεπίσκοπος των Σέρβων. Το 1307 καταλανικές συµµορίες πυρπόλησαν τη µονή, όµως λίγο αργότερα η εύνοια του Στέφανου ∆ουσάν βοήθησε στην ανασυγκρώτησή της. Στη ζωή του µοναστηριού κατόρθωσε να συνυπάρχει αρµονικά τόσο το ρωσικό όσο και το ελληνικό στοιχείο. Ευεργέτες της µονής αναδείχθηκαν Βυζαντινοί αυτοκράτορες, Σέρβοι ηγεµόνες, πλούσιοι Ρουµάνοι και τσάροι της Ρωσίας.
Στα χρόνια της τουρκοκρατίας το Ρωσικό δοκιµάστηκε σκληρά, αφού γνωρίζουµε και περιόδους που η µονή έµµεινε παντελώς έρηµη. Έτσι στα µέσα του 17ου αιώνα η Ιερά Κοινότητα θα την περιλάβει στα υπό κηδεµονία µοναστήρια. Το 18ο αιώνα οι ρωσοτουρκικοί πόλεµοι επέφεραν µείωση στον αριθµό των Ρώσων µοναχών, και κυριαρχείται κατά βάση από Έλληνες, Βουλγάρους και Σέρβους µοναχούς.
Το Ρωσικό κατορθώνει να ανασυγκροτηθεί και να ζωντανέψει µε τις πλουσιοπάροχες δωρεές της Φαναριώτικης οικογένειας των Καλλιµάχηδων, ιδιαίτερα µε την επέµβαση του ηγεµόνα της Μολδαβίας Ιωάννη Καλλιµάχη (18ος αιώνας) και του Σκαρλάτου Καλλιµάχη (18ος-19ος αιώνας). Εντωµεταξύ, από το 1760 η αδελφότητα από τη µονή Θεσσαλονικέως µεταφέρθηκε και εγκαταστάθηκε στο µονύδριο της Αναστάσεως. Τότε η µονή Θεσσαλονικέως παίρνει την ονοµασία Παλαιοµονάστηρο και γίνεται εξάρτηµα της κυρίαρχης µονής του Ρωσικού.
Μετά την αποχώρηση των Τούρκων η µονή συνεχίζει την πορεία ανασυγκρότησής της µε ηγούµενο τον από ∆ράµας Γεράσιµο, άνδρα που ξεχώριζε για την αρετή του. Το 1835 επί ηγουµενίας του καταφθάνουν οι πρώτοι Ρώσοι µετά από πολύκαιρη απουσία τους. Η σταδιακή µαζική είσοδος Ρώσων στο µοναστήρι προκάλεσε σιγά σιγά ανισορροπία στις αριθµητικές αναλογίες Ελλήνων και Ρώσων µε συνακόλουθες εντάσεις. Οι ρωσικής εθνικότητας µοναχοί το 1895 έφτασαν τους χίλιους, ενώ µέχρι το 1913 ήταν σε αύξουσα πορεία. Η ταραχή µε την αίρεση των ονοµατολατρών που αναπτύχθηκε στη µονή, έφερε πολλούς στην εξορία, και ανέκοψε τελειωτικά η επανάσταση του 1917 τη συνεχόµενη προσέλκυση Ρώσων µοναχών.
Από τις κτιριακές εγκαταστάσεις της µονής το Καθολικό είναι αφιερωµένο στον άγιο Παντελεήµονα και ανεγέρθη στις αρχές του 19ου αιώνα. Πασίγνωστες είναι οι καµπάνες του µοναστηριού που συνολικά ξεπερνούν σε βάρος τους είκοσι τόννους, µε τη µεγαλύτερη σε βάρος καµπάνα του Αγίου Όρους, που ζυγίζει δεκατρείς τόννους και έχει διάµετρο 2,70 µέτρα. Στα κειµήλια της µονής περιλαµβάνονται πολλά αξιόλογα εκκλησιαστικά σκεύη και άµφια. Η τελευταία πυρκαγιά το 1968 κατέστρεψε τη µισή µονή. Στη βιβλιοθήκη της στεγάζονται περί τα 1,320 χειρόγραφα από τα οποία τα 600 είναι σλαβικά, και πάνω από 20,000 έντυπα. Η µονή κατείχε µετόχια σε πολλά σηµεία της ρωσικής γης. Στο Άγιον Όρος έχει 5 Κελλιά και στην ιεραρχία των µονών κατέχει τη δέκατη έννατη θέση. Η µονή διαθέτει 15 παρεκκλήσια και 20 εξωκκλήσια. Σήµερα έχει περί τους πενήντα νέους µοναχούς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου