Ι.Μ. Δοχειαρίου

Η Ιερά Μονή ∆οχειαρίου είναι το πρώτο παραθαλάσσιο µοναστήρι που συναντούµε καθώς παραπλέουµε τη χερσόσησο του Άθω, κατευθυνόµενοι από την Ουρανούπολη προς τη ∆άφνη.

Ως ιδρυτής της µονής φέρεται ο όσιος Ευθύµιος, ο οποίος υπήρξε συνασκητής του Αθανασίου του Αθωνίτου και δοχειάρης της Μεγίστης Λαύρας. Ο όσιος ίδρυσε πιθανότατα ένα µονύδριο κοντά στο λιµάνι της ∆άφνης το δεύτερο µισό του 10ου αιώνα αφιερωµένο στον Άγιο Νικόλαο, αλλά στις αρχές του 11ου αιώνα πειρατικές επιδροµές οδήγησαν κάποιους µοναχούς και τον όσιο Ευθύµιο στην σηµερινή θέση της µονής. Λίγο αργότερα το Καθολικό της µονής αφιερώθηκε στους Αρχαγγέλους. Η ιεραρχία της µονής στα διάφορα Τυπικά ποικίλλει και σήµερα κατέχει την δέκατη θέση.

Στις δύσκολες στιγµές της µονής κατά τον 14ο αιώνα ο αυτοκράτορας Ιωάννης Ε΄ Παλαιολόγος και ο ηγεµόνας της Σερβίας Στέφανος ∆ουσάν την ενίσχυσαν πολλαπλώς. Τον 15ο αιώνα η ∆οχειαρίου πέρασε µια περίοδο παρακµής, την µόνη ανασταλτική φάση στη ζωή της, µια και δε γεύθηκε ποτέ την καταστροφική µανία της πυρκαγιάς. Τον 16ο αιώνα ο ιερέας Γεώργιος από την Αδριανούπολη αφιέρωσε στη µονή τόσο τα υπάρχοντα όσο και τον εαυτό του. Επίσης, την ίδια περίοδο, µε τη συνδροµή του ηγεµόνα της Μολδοβλαχίας Αλεξάνδρου και της συζύγου του Ρωξάνδρας ανακτήθηκε η περιουσία της µονής από τους Τούρκους. Στις αρχές του 17ου αιώνα ανακαινίστηκε ο πύργος της µονής ενώ το 1660 αναγνωρίσθηκε σταυροπηγιακή, και στην πορεία του 18ου αιώνα κτίστηκε το κωδωνοστάσιό της. Την περίοδο της Επαναστάσεως οι Τούρκοι αφού βασάνισαν τους µοναχούς, λεηλάτησαν τα κειµήλιά της.

Το σηµερινό ωραίο και φωτεινό Καθολικό της ∆οχειαρίου είναι κτίσµα του 16ου αιώνα µε εξαιρετικές τοιχογραφίες της Κρητικής σχολής. Το πλούσιο τέµπλο του Καθολικού κατασκευάστηκε το 1783. Στη µονή βρίσκονται 12 παρεκκλήσια και 4 εξωκκλήσια. Το σπουδαιότερο είναι της Παναγίας της Γοργοϋπηκόου, όπου φυλάγεται η οµώνυµη θαυµατουργή εικόνα της Θεοτόκου.

Στη µονή φυλάγεται ένα κοµµάτι Τίµιο Ξύλο, λείψανα αγίων, ιερά σκεύη και άµφια. Η βιβλιοθήκη έχει 545 χειρόγραφα, 62 εκ των οποίων είναι περγαµηνά και περισσότερα από 5,000 έντυπα βιβλία. Σήµερα µονάζουν περί τους 30 φιλόκαλοι και φίλεργοιµοναχοί.